Το πράσινο των σχολικών αυλών και η σύνδεσή του με την περιβαλλοντική εκπαίδευση μέσω δημιουργίας εναλλακτικού εκπαιδευτικού υλικού για την κατανόηση των βασικών λειτυργειών των φυτών

Abstract

Η παρούσα εργασία αφορά στην αξιολόγηση του πρασίνου των προαύλιων σχολικών χώρων στην πόλη των Τρικάλων Θεσσαλίας, και τη σύνδεση του με την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση μέσω της δημιουργίας ενός εναλλακτικού εκπαιδευτικού εργαλείου, το οποίο έχει ως στόχο την κατανόηση των βασικών λειτουργιών των φυτών. Εκτός από την δημιουργία του εναλλακτικού τρόπου εκπαίδευσης, στην παρούσα μελέτη, προτείνεται και ο σχεδιασμός, ενός προαυλίου, ο οποίος έχει στόχο πέραν της εκπαίδευσης, την αειφορία της βλάστησης, και βαθύτερη επιθυμία της συγγράφουσας είναι να γίνει η συγκεκριμένη πρόταση, γνώμονας για το σχεδιασμό ολοένα και περισσότερων σχολικών αυλών με τον ίδιο τρόπο. Η πόλη των Τρικάλων, είναι η πρωτεύουσα του νομού, ο οποίος είναι ο πιο ορεινός νομός της Θεσσαλίας. Η πόλη δεν στερείται της παρουσίας πρασίνου γενικότερα, αλλά η διαμόρφωση των προαυλίων των δημοτικών με στόχο την αειφορία, θεωρείται ότι μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην αύξηση του πρασίνου, μέσα στον αστικό ιστό, βελτιώνοντας με τον τρόπο αυτό, εκτός από την αισθητική εικόνα της πόλης, και τις συνθήκες του μικροκλίματος. Επίσης η οργανωμένη φύτευση στις αυλές, μπορεί να φέρει τους μαθητές πιο κοντά στο πράσινο συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό τόσο στην ευαισθητοποίηση τους απέναντι στο περιβάλλον. Στα πλαίσια της μελέτης, αρχικά έγινε αξιολόγηση του εγκατεστημένου φυτικού υλικού στις σχολικές αυλές, 14 Δημοτικών Σχολείων, τα οποία βρίσκονται περιφερειακά του κέντρου της πόλης των Τρικάλων. Η αξιολόγηση, περιελάμβανε επιτόπια παρατήρηση, λήψη φωτογραφιών και καταγραφή λεπτομερειών, όπως είναι τα είδη και ο αριθμός των φυτικών ειδών, τις διάφορες κατασκευές που υπήρχαν στο χώρο, τα υλικά εδαφοκάλυψης, ποιοτική και ποσοτική αξιολόγηση της βλάστησης κτλ. Από την παρατήρηση προέκυψε ότι η γενική εικόνα των σχολικών αυλών μπορεί να χαρακτηριστεί σαν υποβαθμισμένη, γεγονός που μπορεί να οφείλεται στην έλλειψη σχεδιασμού και στην έλλειψη διαχείρισης και συντήρησης. Την αξιολόγηση των σχολικών αυλών, ακολούθησε το πρώτο μέρος της έρευνας με τα ερωτηματολόγια. Στο πρώτο μέρος της έρευνας συμμετείχαν 79 εκπαιδευτικοί, από τους οποίους οι 59 δίδασκαν σε σχολεία της Αττικής και οι 20 σε σχολεία των Τρικάλων. Οι ερωτήσεις που περιείχε το πρώτο ερωτηματολόγιο είχαν σαν στόχο τη διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών σχετικά με το πράσινο που υπάρχει στις αυλές των σχολείων τους, την ανακύκλωση, την ενασχόληση τους με την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, τους ανασταλτικούς παράγοντες για τη μη ενασχόληση τόσο των ίδιων των εκπαιδευτικών όσο και των μαθητών με την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και τις προτάσεις τους σχετικά με την επέκταση της διδασκαλίας στην αυλή του σχολείου, εάν υπάρξει η κατάλληλη διαμόρφωση, και για την επιθυμητή μορφή του εκπαιδευτικού εργαλείου που θα μπορέσει να οδηγήσει τη διδασκαλία σε 10 ένα βαθύτερο επίπεδο γνώσης. Τα αποτελέσματα του πρώτου μέρους χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία του εκπαιδευτικού εργαλείου και λήφθηκαν υπόψη και στο σχεδιασμού της πρότυπης σχολικής αυλής. Πιο συγκεκριμένα, βάσει των αποτελεσμάτων, το εκπαιδευτικό εργαλείο, αποτελείται τόσο από έντυπο εικονογραφημένο υλικό όσο και από ηλεκτρονικό υλικό. Επίσης στο σχεδιασμό του προαύλιου χώρου, χρησιμοποιήθηκαν φυτοδώματα, τα οποία θεωρήθηκε από την πλειοψηφία των εκπαιδευτικών ότι μπορούν να αναβαθμίσουν την αισθητική εικόνα του χώρου, αλλά και να φέρουν σε επαφή τους μαθητές με το πράσινο στις σχολικές αυλές. Επίσης στο σχεδιασμό υπολογίστηκε η επιθυμία για βελτίωση του ήδη εγκατεστημένου πρασίνου, και η επιθυμία για ειδικές κατασκευές. Το πρώτο μέρος της έρευνας ακολούθησε η δημιουργία του εναλλακτικού εκπαιδευτικού εργαλείου. Η κύρια ιδέα ήταν να εμπλουτιστεί το κεφάλαιο «Τα Φυτά» του μαθήματος της φυσικής, με περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις λειτουργίες των φυτών (φωτοσύνθεση, αναπνοή και διαπνοή) .Το πρώτο μέρος, το οποίο είναι πειραματικό και σαν στόχο έχει την δημιουργία αποριών στα παιδιά και την ανάγκη για αναζήτηση απαντήσεων στις απορίες τους (ανακαλυπτική μέθοδος διδασκαλίας), το δεύτερο μέρος είναι το έντυπο εικονογραφημένο υλικό στο οποίο παρουσιάζεται η επιθυμητή πληροφορία, το έντυπο υλικό συνοδεύεται από μια ηλεκτρονική παρουσίαση Power Point, στην οποία αναφέρεται η συγκεκριμένη πληροφορία που αναφερόταν και στο έντυπο, και ο στόχος της είναι να κάνει πιο ενδιαφέρουσα τη μέθοδο, καθώς τα παιδιά στην ηλικία αυτή, εντυπωσιάζονται από το καθετί ηλεκτρονικό, και τέλος το τέταρτο μέρος του εκπαιδευτικού εργαλείου, αποτελείται από ασκήσεις κατανόησης των δύο προηγούμενων μερών, τις οποίες καλούνται να απαντήσουν οι μαθητές. Η παρουσίαση του εκπαιδευτικού εργαλείου έγινε στο δημοτικό σχολείο Κεφαλοβρύσου Τρικάλων, την παρακολούθησαν 7 εκπαιδευτικοί και 30 μαθητές, της Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού. Μετά την παρουσίαση, όσοι την παρακολούθησαν συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια αξιολόγησης του project, ξεχωριστά οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές. Στο ερωτηματολόγιο των εκπαιδευτικών υπήρχαν ερωτήσεις σχετικά με τον τρόπο παρουσίασης του, με το αν διασαφηνιζόταν ή όχι οι έννοιες της φυσικής κτλ, και στο ερωτηματολόγιο των παιδιών υπήρχαν αντίστοιχες ερωτήσεις (σχετικά με το αν άρεσε στα παιδιά και για ποιο λόγο, ή αν υπήρχαν δύσκολες έννοιες κτλ). Τα αποτελέσματα της έρευνας επεξεργάστηκαν με το στατιστικό πακέτο SPSS 14.0. Τέλος αξιοποιώντας τα αποτελέσματα του πρώτου μέρους της έρευνας με τα ερωτηματολόγια επιχειρήθηκε ο σχεδιασμός μιας πρότυπης σχολικής αυλής, η οποία έχει προκύψει από ορθολογική μελέτη των διάφορων παραμέτρων (κλιματικές συνθήκες, ανάγλυφο, ήδη εγκατεστημένη βλάστηση, ανάγκες μαθητών κτλ), και η οποία εκτός από την αισθητική αναβάθμιση του χώρου, έχει σαν στόχο και την στενότερη επαφή των μαθητών με το πράσινο, καθώς και την ενίσχυση της περιβαλλοντικής τους συνείδησης.

The present thesis is about the evaluation of the plant material in the school yards, of primary schools, in the town of Trikala in Thessaly, and how it can be connected with the environmental education, through the creation of an alternative educational project, which aims to make the plant functions more understandable to the students. This thesis, apart from the creation of the educational project, presents the ideal and desirable planning of the future school yard, in order a sustainable character to be maintained. The town of Trikala, is the capital of the prefecture of Trikala, the most mountainous in Thessaly. The town is not lacking of green spaces, but is common truth t that a re-planning of the school yards based on sustainability, is considered to increase the green spaces within the city, improving in this way, not only the aesthetic view, but the climatic conditions as well. The organized and planned planting in the school yards , could help the students to become more familiar with the plants, and with the natural environment in general. At first, was evaluation of the school yards, of 14 elementary schools in Trikala, which are sited near the city center. The evaluation included an on- site observation, taking photographs, and recording details such as the types and number of plant species, the various structures that were in place, such as the ground cover materials, the qualitative and quantitative assessment of vegetation etc. From observation showed that the overview of school yards can be classified as degraded, which may be due to lack of planning and lack of management and maintenance. The evaluation of school yards, was followed by the first part of the survey using questionnaires. In the first part of the study were involved 79 teachers, of whom 59 were teaching in schools of Athens and 20 in schools of Trikala. The questions included in the first questionnaire aimed to explore the views of teachers on the plants sited in the courtyards of schools, recycling, the environmental education, the impediments for not dealing with both themselves teachers and pupils with Environmental Education and proposals on the expansion of teaching in the school yard, if the proper configuration is provided, and the desired format of the educational tool that could lead to teaching at a deeper level of knowledge . The results of the first part were used for the creation of an educational tool and were taken into account in the design of the standard school yard. More specifically, the results-based educational tool, consists of both printed and pictorial material from electronic equipment. Also the design of the forecourt area, used fytodomata, which was considered by the majority of teachers that can enhance the aesthetic image of the space, but also to bring together students in green schoolyards. 12 The first part of the study was followed by the creation of the toolkit, which was based upon the Project method , as reported in the literature, and consists of four parts. The main idea was to enrich the chapter "plants" in the natural course, with more information about the functions of plants (photosynthesis, respiration and transpiration). The first part, which is experimental, aimed at creating queries children and the need to find answers to their questions (discovery teaching method), the second part is the form illustrative material which presents the desired information, printed material is accompanied by an electronic presentation of Power Point, stating the specific information , and the goal is to make it more interesting method, as children at this age, are fascinated by everything electronic, and finally, the fourth part of the toolkit consists of comprehension exercises of the previous two parts. The presentation of the training tool was in elementary school Kefalovriso Trikala, attended by 7 teachers and 30 students in fifth and sixth grade. After the presentation, those who attended , completed questionnaires that were evaluating the project, both teachers and students. The questionnaire, teachers were asked questions about how to present it, whether or not clarified the concepts of physics, etc., and the questionnaire children were no corresponding questions (about whether the children liked and why, or if there were difficult concepts etc). The survey results were processed with the statistical package SPSS 14.0. Finally, using the results of the first part of the survey questionnaires attempted to design