Στην παρούσα ερευνητική εργασία διερευνήθηκε η συνεργιστική δράση του είδους και του βάθους υποστρώματος καθώς και της συχνότητας άρδευσης, στην υπέργεια ανάπτυξη των ξηροφυτικών ειδών Artemisia absinthium και Origanum dictamnus, υπό συνθήκες φυτοδώματος.
Έρριζα μοσχεύματα των ειδών Artemisia absinthium και Origanum dictamnus φυτεύτηκαν στις 21 Μαΐου 2009, ανά τέσσερα (του ίδιου είδους) σε πλαστικά κιβώτια διαστάσεων 60 x 40 cm, σε υπόστρωμα 2Τύρφη:3Χώμα:5Περλίτης (υπόστρωμα μάρτυρας) και σε υπόστρωμα, όπου η τύρφη αντικαταστάθηκε πλήρως από κομπόστα στέμφυλων, ήτοι 2Κομπόστα:3Χώμα:5Περλίτης. Για κάθε είδος φυτού, σε κάθε ένα από τα δύο υποστρώματα τοποθετήθηκαν 48 φυτά, τα 24 εκ των οποίων φυτεύτηκαν σε βάθος υποστρώματος 7,5 cm και τα υπόλοιπα σε βάθος 15 cm. Τα μισά από τα φυτά που τοποθετήθηκαν σε βάθος υποστρώματος 7,5 cm αρδεύονταν κάθε 3 ημέρες και τα υπόλοιπα κάθε 5 ημέρες, ενώ τα μισά φυτά που τοποθετήθηκαν σε βάθος υποστρώματος 15 cm αρδεύονταν κάθε 5 ημέρες και τα υπόλοιπα κάθε 7 ημέρες. Όλα τα κιβώτια τοποθετήθηκαν σε πλήρως εκτεθειμένο δώμα του 2ου ορόφου του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η ανάπτυξη αξιολογήθηκε μετρώντας το ύψος και τη διάμετρο των φυτών κάθε μήνα, καθώς και το νωπό και ξηρό βάρος του υπέργειου τμήματός τους, στο τέλος του πειράματος (5 μήνες καλλιέργειας). Επίσης προσδιορίστηκαν οι φυσικές ιδιότητες των υποστρωμάτων ήτοι καμπύλη υγρασίας, φαινόμενη πυκνότητα, ολικό πορώδες και εύκολα διαθέσιμο νερό και οι χημικές τους ιδιότητες, ήτοι pH και ηλεκτρική αγωγιμότητα. Επίσης μετρήθηκαν τα ανόργανα στοιχεία άζωτο (Ν), φώσφορος (Ρ), κάλιο (Κ), μαγνήσιο (Mg), νάτριο (Na) και ασβέστιο (Ca).
Το τελικό ύψος της Αρτεμισίας το επηρέασε θετικά η κομπόστα και η συχνή άρδευση, ενώ την τελική μέση διάμετρο και το νωπό βάρος τα ευνόησε η κομπόστα με μεγάλο βάθος υποστρώματος. Το σημαντικότερο ήταν ότι στο ξηρό βάρος του φυτού η κομπόστα σε μικρό βάθος υποστρώματος, είχε στατιστικά όμοια αποτελέσματα με της τύρφης σε μεγάλο βάθος υποστρώματος και ότι η Artemisia absinthium έκανε σημαντική εδαφοκάλυψη. Τον Ιούλιο καταστράφηκαν σχεδόν όλα τα φυτά του Δίκταμου στα υποστρώματα με κομπόστα μεγάλου βάθους υποστρώματος ανεξαρτήτως συχνότητας άρδευσης και στο υπόστρωμα με κομπόστα χαμηλού βάθους και αραιή άρδευση. Κατά τα τέλη Αυγούστου στην τύρφη παρατηρήθηκαν απώλειες 50% σε μικρό βάθος υποστρώματος και συχνή άρδευση. Η τύρφη, με αραιή άρδευση ανεξάρτητα από το βάθος υποστρώματος επηρέασε θετικά το τελικό ύψος του Δίκταμου. Στην τελική μέση διάμετρο και στο νωπό βάρος του Δίκταμου, επέδρασε γενικά θετικά η τύρφη, καθώς και η κομπόστα με μικρό βάθος υποστρώματος και συχνή άρδευση. Η τύρφη, με συχνή άρδευση και μεγάλο βάθος υποστρώματος έδωσε περισσότερους πλάγιους βλαστούς. Το μεγαλύτερο ξηρό βάρος του δίκταμου το έδωσε η τύρφη με αραιή άρδευση, καθώς και η κομπόστα με μικρό βάθος υποστρώματος και συχνή άρδευση. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι φυτά δίκταμου τα οποία λόγω ευαισθησίας του στελέχους τους στον αέρα, έσπασαν τις πρώτες μέρες της εγκατάστασης του πειράματος, στη συνέχεια παρουσίασαν ικανοποιητική ομοιόμορφη πλευρική ανάπτυξη ανεξαρτήτως επέμβασης. Επίσης, κάποια από τα φυτά σε υπόστρωμα με κομπόστα που καταστράφηκαν, προς τα τέλη Σεπτεμβρίου αναβλάστησαν.
Όσον αφορά στις φυσικές και χημικές ιδιότητες των υποστρωμάτων, παρουσιάστηκε αυξημένη περιεκτικότητα σε άζωτο (N), φώσφορο (P), κάλιο (K), ασβέστιο (Ca), μαγνήσιο (Mg) και νάτριο (Na) στο μίγμα κομπόστας, ενώ οι διαφορές στις φυσικές ιδιότητες των δύο υποστρωμάτων δεν ήταν σημαντικές.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης φαίνεται ότι στην Αρτεμισία μπορεί επιτυχώς να αντικατασταθεί η τύρφη με κομπόστα στεμφύλων, με πολλαπλά οφέλη, όπως τη διατήρηση της τύρφης στα φυσικά οικοσυστήματα, με βάση τη διεθνή τάση και την αξιοποίηση των γεωργικών αποβλήτων όπως είναι τα στέμφυλα οινοποιίας, με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον. Επίσης, μπορεί να μειωθεί το βάθος υποστρώματος στο μισό, μειώνοντας έτσι το βάρος κατασκευής του φυτοδώματος, στοιχείο πολύ σημαντικό, ιδίως για φυτοδώματα σε παλαιά κτίρια. Η χρήση του Δίκταμου στα φυτοδώματα, θα πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω.
In the present study, the combined effect of type and depth of medium as well as the irrigation frequency on the above ground growth of the xerophyte species Artemisia absinthium and Origanum dictamnus in roof garden conditions was studied.
Rooted cuttings of Artemisia absinthium and Origanum dictamnus were planted on May 21st, 2009, by four (of the same species) in plastic boxes measuring 60 x 40 cm, in a substrate of 2PEAT:3SOIL:5PERLITE (control medium) and in a substrate, where the peat was fully replaced by grape marc compost that is 2GMC:3SOIL:5PERLITE. For each plant in each of the two substrates 48 plants were placed, 24 of which were planted at 7,5 cm substrate depth and the rest at 15 cm depth. Half of the plants in 7,5 cm substrate depth were irrigated every 3 days and the rest every 5 days and half of the plants in 15 cm substrate depth were irrigated every 5 days and the rest every 7 days. All the plastic boxes were placed at the fully exposed terrace on the 2nd floor of the Agricultural University of Athens.
Plant growth was assessed by measuring the height and the diameter of the plant every month and fresh and dry weight of the above ground part of the plant, at the end of the experiment (5 months in culture). Also the physical properties of the substrates were defined, that is contours moisture, bulk density, total porosity and readily available water, as well as the chemical properties that is pH and electrical conductivity. The minerals nitrogen (N), phosphorus (P), potassium (K), magnesium (Mg), sodium (Na) and calcium (Ca), were also measured.
Artemisia’s height was positively affected by the compost medium and the frequent irrigation, whereas its diameter and its fresh weight were benefited by the compost medium with 15 cm depth. The most considerable was that its dry weight in compost substrate with 7,5 cm depth was statistically similar to plants’ dry weight in peat substrate with 15 cm depth and that Artemisia absinthium attained considerable ground coverage.
In July, almost all plants of Origanum dictamnus in compost substrate with 15 cm depth regardless of irrigation frequency and in compost substrate with 7,5 cm depth and rare irrigation were damaged. Late in August in peat substrate with 7,5 cm depth and frequent irrigation the damage was 50%. Peat with rare irrigation regardless of the depth of substrate affected positively the height of Dictamnus. Its diameter and fresh weight were benefited by peat substrate as well as compost substrate with 7,5 cm depth and frequent irrigation. Peat substrate with frequent irrigation and 15 cm depth gave the most lateral shoots. Peat substrate with rare irrigation as well as compost substrate with 7,5 cm depth and frequent irrigation gave the bigger dry weight of Dictamnus. The most interesting fact was that plants that were cut by the wind during the first days of the experiment, thereafter presented satisfying, homoeomorphus lateral vegetation, regardless of irrigation and substrate type and depth. Furthermore, some of the plants in compost substrate that were damaged, late in September they sprouted again.
With regard to the physical and chemical properties of the substrates, there was increased content of nitrogen (N), phosphorus (P), potassium (K), magnesium (Mg), calcium (Ca) and sodium (Na) in the compost medium while there were not significant differences in physical properties.
According to the results of the present study, it appears that as far as it concerns Artemisia absinthium, peat can be successfully replaced by grape marc compost, with multiple benefits, as preservation of peat at its natural environment, accordingly to the international trend and use in an environmentally friendly way of agricultural wastes. The depth of the substrate can also be reduced to the half, reducing in this way the weight of roof garden construction, a very important issue, especially for roof gardens on old buildings. The use of Origanum dictamnus on roof gardens must be studied further.
