Αποτελεσματικότητα της αξιοποίησης του αζώτου σε ποικιλίες βυνοποιήσιμου κριθαριού κατά την εφαρμογή δύο τύπων αζωτούχων λιπασμάτων (βραδείας απελευθέρωσης και άμεσης πρόσληψης)

Abstract

Την καλλιεργητική περίοδο 2014-2015 μελετήθηκε στον πειραματικό αγρό του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών στα Σπάτα, η αποτελεσματικότητα της αξιοποίησης του αζώτου κατά την εφαρμογή δύο τύπων αζωτούχων λιπασμάτων, βραδείας απελευθέρωσης και άμεσης απορρόφησης, σε πέντε γονοτύπους κριθαριού και συγκεκριμένα στις ποικιλίες «Charles», «Fortuna», «Zhana», «Asta» και «Grace». Τα χαρακτηριστικά που μελετήθηκαν ήταν η φαινολογία τους, το βάρος της ξηράς ουσίας κατά την άνθηση και την συγκομιδή, η περιεκτικότητα των φυτών σε άζωτο καθώς και η κίνησή του εντός αυτών. Επίσης μελετήθηκε ο αριθμός των σπόρων ανά στάχυ, οι στάχεις/m2, η απόδοση σε καρπό και ο δείκτης συγκομιδής. Τέλος μελετήθηκαν τα χαρακτηριστικά που καθιστούν τους παραγόμενους σπόρους κατάλληλους για βυνοποίηση, δηλαδή το ποσοστό της πρωτεΐνης στους κόκκους και το μέγεθος αυτών. Ο βιολογικός κύκλος των φυτών επηρεάστηκε από την εφαρμογή αζωτούχου λίπανσης αλλά και από τον τύπο του λιπάσματος που εφαρμόστηκε. Οι ποικιλίες μεταξύ τους παρουσίασαν στατιστικά σημαντικές διαφορές όσον αφορά την πρωιμότητά τους. Οι επεμβάσεις λίπανσης επηρέασαν στατιστικά σημαντικά, τον αριθμό των στάχεων/m2, την περιεκτικότητα σε Ν των βλαστικών μερών κατά την συγκομιδή, την μετακίνηση και ικανότητα μετακίνησης του Ν και τον δείκτη συγκομιδής αζώτου. Επίσης, μεταξύ των ποικιλιών υπήρξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στην περιεκτικότητα σε Ν των βλαστικών μερών κατά την συγκομιδή, στην μετακίνηση και ικανότητα μετακίνησης του Ν, τον δείκτη συγκομιδής αζώτου, στον αριθμό κόκκων ανά στάχυ, στο βάρος 1000 κόκκων και στην απόδοση σε καρπό. Όσον αφορά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, το μέγεθος σπόρου επηρεάστηκε στατιστικά σημαντικά από τη λίπανση και την ποικιλία. Αντίθετα η πρωτεΐνη των καρπών δεν επηρεάστηκε στατιστικά σημαντικά από τους παραπάνω παράγοντες. Yψηλές τιμές πρωτεΐνης καταγράφηκαν σχεδόν από όλες τις ποικιλίες που δέχτηκαν αζωτούχο λίπανση. Αυτό μπορεί να οφείλεται στις ιδιαίτερα ξηροθερμικές συνθήκες που επικράτησαν κατά τη διάρκεια του γεμίσματος των καρπών και οι οποίες επηρέασαν την αναλογία υδατανθράκων και αζώτου. Η παρούσα μελέτη έδειξε ότι το 53-81% της συνολικής ποσότητας του αζώτου που αποθηκεύτηκε στα βλαστικά τμήματα του φυτού (φύλλα + στελέχη) μέχρι και την άνθηση, επανακινητοποιήθηκε τελικά προς τους καρπούς. Τα φυτά της ποικιλίας Zhana παρουσίασαν καλύτερη συμπεριφορά σχεδόν σε όλα τα χαρακτηριστικά σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ποικιλίες και ειδικότερα στα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Εμφάνισε το υψηλότερο ποσοστό σπόρων κατάλληλων για βυνοποίηση σε όλες τις επεμβάσεις λίπανσης (>89,94%), ενώ ήταν η μοναδική ποικιλία που η περιεκτικότητα των καρπών της σε πρωτεΐνη κατάφερε να παραμείνει εντός των ορίων που έχει θέσει η βιομηχανία, σε όλες της επεμβάσεις λίπανσης και ανεξάρτητα από τις πολύ άσχημες καιρικές συνθήκες που επικράτησαν κατά την περίοδο του γεμίσματος.

The 2014-2015 growing season was studied in the experimental field of the Agricultural University of Athens at Spata, the efficiency of nitrogen utilization by applying two types of nitrogen fertilizers, slow-release and immediate absorption, five genotypes of barley and specifically varieties «Charles», « Fortuna »,« Zhana »,« Asta »and« Grace ». The characteristics studied were: phenology, the weight of the dry substance during flowering and harvest, their nitrogen content and its translocation in the plants. The number of plant height during harvest, grains per spike, yield and harvest index were also studied. Finally, the research studied the characteristics which make the produced grains suitable for malting, the percentage of protein in the grains and their size. The biological cycle of the plants was affected by the application of nitrogen fertilization and the type of fertilizer applied. Varieties showed statistically significant differences in their precocity. The two types of fertilizer affected statistically significant the percentage of nitrogen content of plants during harvest, the nitrogen translocation and efficiency, nitrogen harvest index and grain size. Also, varieties had statistically significant differences in nitrogen content of plants during harvest, the nitrogen translocation and efficiency, nitrogen harvest index, seed size, grain per spike, thousand kernel weight and grain yield. As regards the quality characteristics, the seed size was significantly influenced by fertilization and variety. On the contrary, the protein of the grain was not affected significantly by the above factors. Higher protein values were recorded from almost all the varieties nitrogen fertilization was used. This may be due to the very hot and dry conditions that prevailed during the filling of grain, which affected the carbohydrate and nitrogen ratio. This study showed that 53 to 81% of the total amount of nitrogen stored in plant parts (leaves + strains) until anthesis was translocated to grains. The plants of Zhana variety showed better performance in almost all characteristics compared to other varieties and especially the quality characteristics. This variety showed the highest grain suitable for malting in all fertilization levels (> 89.94%), while it was the only variety with grain protein within the limits set by the industry, all the fertilization procedures and notwithstanding the very bad weather conditions during the filling period.