Διαλογή δώδεκα ποικιλιών σκληρού σίτου Triticum durum Desf..

Abstract

Η καλλιέργεια του σιταριού εκτείνεται στα βάθη της ιστορίας. Το σιτάρι ήταν ένα από τα πρώτα φυτά που καλλιέργησε ο άνθρωπος και για 8000 χρόνια αποτελεί το βασικό είδος διατροφής για σημαντικούς πολιτισμούς της Ευρώπης, Δ. Ασίας και της Β. Αφρικής. Σήμερα, για το σιτάρι διατίθενται οι περισσότερες εκτάσεις για την καλλιέργειά του, περισσότερες από κάθε άλλη καλλιέργεια και συνεχίζει να αποτελεί τη βασική τροφή για τον άνθρωπο. Οι περισσότερες προβλέψεις αναφέρουν ότι το σιτάρι θα είναι το βασικό είδος διατροφής ενόψει του ότι, απαιτείται η παραγωγή ενός δισεκατομμυρίου τόνων σιταριού μέχρι το 2020. Δώδεκα ποικιλίες σκληρού σιταριού που προέρχονται από την Ελλάδα, την Κύπρο και την Ιταλία αξιολογήθηκαν για διάφορα αγρονομικά χαρακτηριστικά σε δύο τοποθεσίες στον αγρό του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και τον αγρό του αγροκτήματος του Γ.Π.Α., στη περιοχή της Κωπαΐδας, σύμφωνα με το σχέδιο των τυχαιοποιημένων πλήρων ομάδων με τέσσερεις επαναλήψεις. Η ανάλυση της διασποράς για όλα τα χαρακτηριστικά που μετρήθηκαν, ήταν στατιστικά σημαντική, καθώς και η αλληλεπίδραση γονότυπου-περιβάλλοντος. Υπήρξαν ποικιλίες που η μέση τιμή για το χαρακτηριστικό, βάρος χιλίων κόκκων, δεν διέφερε σημαντικά και στα δύο περιβάλλοντα με αποτέλεσμα να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δείκτης για έμμεση επιλογή γονοτύπων στα πειράματα βελτίωσης. Ο λόγος του μήκους κολεού προς το ύψος φυτού παρουσιάστηκε να είναι σταθερός για τις εφτά από τις δώδεκα ποικιλίες του πειράματος και για τις δύο τοποθεσίες, αν και η αλληλεπίδραση των ποικιλιών με τις δύο τοποθεσίες ήταν σημαντική. Η ποικιλία Εκάβη φαίνεται να υπερτερεί σε πολλά από τα χαρακτηριστικά που μετρήθηκαν στις δύο τοποθεσίες. Όσον αφορά την απόδοση των έξι κυπριακών ποικιλιών στα δύο περιβάλλοντα της παρούσας μελέτης μαζί με πειραματικά δεδομένα από την Κύπρο, ανέδειξε την Εκάβη, ως πιο αποδοτική ποικιλία χωρίς όμως να διαφέρει σημαντικά από τις Μακεδονία και Ουρανία. Τέλος, οι πιο προσαρμοσμένες ποικιλίες για τα έξι περιβάλλοντα ανεδείχθησαν οι ποικιλίες Εκάβη και Ουρανία αφού ο συντελεστής συμμεταβολής τους πλησιάζει την μονάδα.

The cultivation of wheat reaches far back into history. Wheat was one of the first domesticated food crops and for 8 000 years has been the basic staple food of the major civilizations of Europe, West Asia and North Africa. Today, wheat is grown on more land area than any other commercial crop and continues to be the most important food grain source for humans. Most projections suggest that wheat, already is the most important food source for human-kind, will also be the primary food staple in the developing world within 15 years and it was recently postulated that there would be a need to produce 1 billion tons of wheat by the year 2020. Twelve durum wheat varieties from Greece, Cyprus and Italy, were evaluated for some agronomical traits and grown at two locations (the experimental field of Agricultural University of Athens in Athens and Kwpaida) in a complete block design with four replications. The analysis of variance and genotype-environment interaction were significant for all traits. Mean values for thousand kernel weight were stable within locations, so it can be considered as indirect selection criterion for better yield in durum breeding programs. The ratio of peduncle length and plant height, was stable for seven of twelve varieties in this experiment, although the genotype-enviroment interaction was significant. The cultivar ‘Εκάβη’ had the highest mean values for the most traits that were evaluated in this experiment. Furthermore, ‘Εκάβη’ was the most productive variety in stability analysis for the two locations in this experiment and at four locations in Cyprus. In conclusion, the cultivars ‘Εκάβη ‘ and ‘Ουρανία’, have a wide adaptation, due to a regression coefficient close to one.