Η εργασία αφορά στην πρόταση ενοποίησης και διαμόρφωσης των δημόσιων υπαίθριων χώρων
πέριξ του Βυζαντινού Μουσείου και του Λυκείου του Αριστοτέλη με κεντρικό άξονα τη δημιουργία
μιας εθνοβοτανικής - αρχαιολογικής έκθεσης. Εστιάζει στην εύρεση μιας μεθοδολογίας εφαρμογής
στοιχείων μουσειογραφίας στην αρχιτεκτονική τοπίου με αφορμή την δημιουργία ενός θεματικού
πάρκου με τίτλο Φυτικά θρησκευτικά σύμβολα – από την Αρχαιότητα στο Βυζάντιο στο οποίο τα ίδια τα
φυτά θα αποτελούν αντικείμενο έκθεσης. Ένα τέτοιο πάρκο στη συγκεκριμένη θέση συνάδει με τον
πολιτιστικό χαρακτήρα της ευρύτερης περιοχής ενώ το θέμα του έχει άμεση σχέση με τη θεματολογία
του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου και ταυτόχρονα αναφέρεται στην παρουσία του αρχαίων
καταλοίπων του Λυκείου του Αριστοτέλη το οποίο μεταξύ άλλων αποτέλεσε την επιστημονική έδρα
του πατέρα της βοτανικής Θεόφραστου.
Η εργασία χωρίζεται σε τέσσερα μέρη: Ι) Εισαγωγή στην έννοια της μουσειογραφίας και των
θεματικών κήπων. ΙΙ) Ανάλυση της περιοχής μελέτης. ΙΙΙ) Βιβλιογραφική έρευνα σχετική με τα
φυτικά σύμβολα στις θρησκείες της Ελλάδας και την αρχιτεκτονική των βυζαντινών κήπων.
Εξετάζεται επίσης η χρήση των φυτικών μοτίβων στα βυζαντινά και αρχαία γλυπτά καθώς και η
τελετουργική χρήση των φυτών στην εκκλησία. IV) Σχεδιαστική πρόταση διαμόρφωσης και
μουσειογραφικής οργάνωσης του χώρου με βάση τα παραπάνω στοιχεία.
Οι εκθεσιακές ενότητες που προτείνονται αφορούν ενίοτε αποκλειστικά την αρχαιότητα όπως η
ενότητα «Η ανθρωπογονία, η θεογονία και το Δωδεκάθεο» ή την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση
όπως οι ενότητες «Η ζωή και τα πάθη του Χριστού» και «Η Εκκλησία». Οι περισσότερες όμως
αναφέρονται στη διαχρονικότητα των συμβόλων και των παραδόσεων στις ελληνικές θρησκείες όπως
οι ενότητες «Ο παράδεισος», «Ο Κάτω κόσμος» και «Τα Αδώνια - η αρχαιοελληνική γιορτή της
ανάστασης». Οι ενότητες «Διαχρονικά φυτικά μοτίβα στη διακόσμηση γλυπτών», «Η άμπελος στη
βυζαντινή τέχνη», «Το δένδρο της ζωής ως κουκουνάρι», και «Ο φυλλοφόρος σταυρός» αναφέρονται
στα μαρμάρινα γλυπτά από τις αποθήκες του μουσείου που προτείνεται να χωροθετηθούν στο πάρκο.
Στην περιοχή του Λυκείου προτείνεται, εκτός από ενημερωτικό υλικό σχετικό με την ιστορία του
χώρου, τον Αριστοτέλη και το διάδοχο του Θεόφραστο, δημιουργία μιας ενότητας με θεραπευτικά
βότανα που θα σηματοδοτεί τη μετάβαση από τη συμβολική και μεταφυσική θεώρηση της φύσης στην
επιστημονική. Σε επίπεδο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού εφαρμόζεται λειτουργική αλλά και
σημειολογική προσέγγιση όπως η χρήση συμβολικών χαράξεων και αναφορές σε ιστορικούς κήπους.
Ο στόχος της εργασίας είναι τριπλός. Περιλαμβάνει την εύρεση μιας μεθοδολογίας εφαρμογής
στοιχείων μουσειογραφίας στην αρχιτεκτονική τοπίου, τη σχεδιαστική πρόταση διαμόρφωσης
δημόσιου υπαίθριου χώρου και τέλος τη βιβλιογραφική έρευνα πάνω στα φυτικά σύμβολα και τη
βυζαντινή κηποτεχνία.
This thesis project is about a proposal to unify and landscape the open-air, public spaces around
the Byzantine Museum of Athens and the adjacent archaeological site of Aristoteles’ Lyceum. The
main conceptual axis of the project is the creation of an ethnobotanological and archaeological
exhibition.
Having as a starting point the creation of a thematic park, entitled Floral religious symbols- from
Antiquity to Byzantium this project aims at applying the methodological tools of museography in
landscape architecture where the plants themselves will be the exhibits. The creation of such a park at
this specific site is in accordance with the cultural character of the area, while its topic is related to the
content of the Byzantine and Christian Museum and to the presence of archaeological remains of
Aristoteles’ Lyceum, that, among other things, used to be the scientific headquarters of Theophrastus,
the father of botanology.
The thesis is divided in four parts. I) Introduction to the concept of museography and theme
gardens. II) Analysis of the study area III) Bibliographical research about floral symbols in the
religions of Greece and the architecture of byzantine gardens. The use of floral motifs in byzantine and
ancient Greek sculpture is also examined, as well as the ceremonial use of plants in church rituals. IV)
Design project of landscaping and museographical organization of the open-air space, based on the
aforementioned research.
Some of the exhibition modules proposed refer exclusively to Antiquity, such as Anthropogony,
Theogony and the Dodekatheon or to the orthodox Christian tradition, such as the modules The life
and passion of Christ or The Church. However, most of the times they are about the diachrony of
symbols and traditions in Greek religions, as is demonstrated in the modules Paradise, The
Underworld and The Adonic Feasts - the ancient Greek feast of Resurrection. The modules
Diachronic floral motives in sculpture, The vine in byzantine art, The Tree of Life as a conifer cone,
The Leaf-Bearing Cross, are references to marble sculptures from the museums collection that are
going to be placed in the park. In the area of the Lyceum, the project envisages placing some
informational material about the history of the site, Aristoteles and his heir, Theophrastus, as well as
an exhibition unit with medicinal herbs, that will mark the transition from a symbolical and
metaphysical view of nature to a scientific one. In the design process, functionality was a principal
concern, but so were semiotics, as in the use of symbolic geometry and quotations of historic gardens.
The purpose of this thesis is triple. It includes finding a methodology of applying museography to
landscape architecture, architectural design of urban public space, as well as bibliographical research
on plant symbols and the architecture of byzantine gardens.
