Επίδραση του γονοτύπου, του περιβάλλοντος και του χρόνου συλλογής των δειγμάτων στη συγκέντρωση των φαινολικών συστατικών στα φύλλα και τους καρπούς δύο ελληνικών ποικιλιών ελιάς

Abstract

Στην παρούσα έρευνα μελετήθηκε η επίδραση του γονοτύπου, της εποχής και περιοχής συλλογής καθώς και του τρόπου καλλιέργειας στη συγκέντρωση των φαινολικών συστατικών και στην αντιοξειδωτική ικανότητα των φύλλων και των καρπών των ποικιλιών «Κονσερβολιά» και «Καλαμών». Τα δείγματα συλλέχθηκαν από τρεις διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, το δενδροκομείο του Γ.Π.Α., τον Πόρο και τις Ροβιές Ευβοίας το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου και του Οκτωβρίου του 2009. Τα συνολικά φαινολικά συστατικά μετρήθηκαν με τη μέθοδο Folin - Ciocalteau, η αντιοξειδωτική ικανότητα με τη μέθοδο DPPH και η ταυτοποίηση με τη μέθοδο HPLC. Τα συνολικά φαινολικά συστατικά των καρπών για την ποικιλία «Κονσερβολιά» κυμάνθηκαν από 2,08-2,19 mg GAE-gr D.W. ενώ η αντιοξειδωτική τους ικανότητα από 171,68-317,49 mg/l. Για τα φύλλα οι αντίστοιχες τιμές ήταν 1,86-2,51 mg GAE/gr D.W και 155,73-536,19 mg/l. Τα συνολικά φαινολικά συστατικά των καρπών για την ποικιλία «Καλαμών» κυμάνθηκαν από 1,51-1,69 mg GAE/gr D.W ενώ η αντιοξειδωτική τους ικανότητα από 268,9-295,07 mg/l. Για τα φύλλα οι αντίστοιχες τιμές ήταν 1,92-2,22 mg GAE/gr D.W και 133,15-581,69 mg/l. Η ταυτοποίηση και ποσοτικοποίηση των φαινολικών συστατικών των δύο ποικιλιών έδειξε ότι οι καρποί διακρίνονται για την υψηλότερη συγκέντρωση ελευρωπαΐνης ενώ τα φύλλα για την υψηλότερη συγκέντρωση υδροξυτυροσόλης. Επίσης, στους καρπούς βρέθηκε βερμπασκοζίτης, συστατικό που δεν ανιχνεύτηκε στα φύλλα ενώ αντίστοιχα τα φύλλα περιείχαν λουτεολίνη-7-ο-γλυκοζίτη και π-κουμαρικό οξύ, συστατικά που δεν βρέθηκαν στους καρπούς. Μεταξύ των δύο ποικιλιών βρέθηκε ότι η «Κονσερβολιά» είχε την υψηλότερη συγκέντρωση ελευρωπαΐνης, ενώ η «Καλαμών» είχε υψηλότερη συγκέντρωση βερμπασκοζίτη και υδροξυτυροσόλης και στις δύο περιοχές που μελετήθηκαν. Επίσης για τα φύλλα των δύο ποικιλιών παρατηρήθηκε ότι η «Κονσερβολιά» είχε την υψηλότερη συγκέντρωση ελευρωπαΐνης, ενώ οι συγκεντρώσεις της λουτεολίνης-4-ο-γλυκοζίτη ήταν υψηλότερες στα φύλλα της ποικιλίας «Καλαμών» για όλες τις εποχές και περιοχές που μελετήθηκαν. Συγκρίνοντας τις εποχές συλλογής βρέθηκε ότι τα συνολικά φαινολικά συστατικά και η αντιοξειδωτική ικανότητα των φύλλων και των δύο ποικιλιών τον Ιούνιο παρουσίασε τις υψηλότερες συγκεντρώσεις. Επίσης, βρέθηκε ότι οι συγκεντρώσεις όλων των φαινολικών μειώνονταν από τον Ιούνιο στον Οκτώβριο, εκτός της υδροξυτυροσόλης που αυξανόταν και στις δύο ποικιλίες. Από τις περιοχές που μελετήθηκαν, τα δείγματα που συλλέχθηκαν από τον Πόρο είχαν την υψηλότερη συγκέντρωση συνολικών φαινολικών και αντιοξειδωτική ικανότητα και στις δύο ποικιλίες. Συγκρίνοντας βιολογική και συμβατική καλλιέργεια, τα δείγματα συμβατικής καλλιέργειας είχαν την υψηλότερη συγκέντρωση συνολικών φαινολικών και αντιοξειδωτική ικανότητα και στις δύο ποικιλίες και στους δύο ιστούς.